«Ἡ θεία Λειτουργία τελεῖται ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ ἐπισκόπου». ΣΩΣΤΟ Η ΛΑΘΟΣ;

 

«Ἡ θεία Λειτουργία τελεῖται

ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ ἐπισκόπου».

                                                                 Μητροπ. Περγάμου Ἰωάννης

Σ Ω Σ Τ Ο   ‘Η   Λ Α Θ Ο Σ;

π. Λεωνίδα Στ. Ἀμοργιανοῦ, θεολόγου

Στήν εἰσαγωγή τῆς διατριβῆς ἐπί διδακτορίᾳ τοῦ σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Περγάμου κ. Ἰωάννου Ζηζιούλα μέ θέμα:

Η  ΕΝΟΤΗΣ  ΤΗΣ  ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

ΕΝ ΤΗ ΘΕΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ ΚΑΙ ΤΩ ΕΠΙΣΚΟΠΩ

ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΠΡΩΤΟΥΣ ΑΙΩΝΑΣ

διαβάζουμε ὅτι ἡ θεία Λειτουργία τελεῖται ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ ἐπισκόπου.

Ἀνατρέξαμε στή Σειρά ἐπί Θεμάτων ἐκκλησιαστικῆς Ἐπικαιρότητος τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου Θεοδώρου Ζήση, Ὁμοτίμου Καθηγητοῦ Παν/μίου Θεσσαλονίκης, Πατρολόγου καί Ἱστορικοῦ μέ τίτλο: Δέν εἶναι σχίσμα ἡ Ἀποτείχιση, Ὀφειλόμενες ἐξηγήσεις καί εἰδικότερα στή σελίδα 29 ἡ ὁποία, μέ σχετική προσωπική παρέμβαση, ἔχει ὡς ἀκολούθως:

Ἡ ἄποψη ὅτι ἡ Λειτουργία τελεῖται «εἰς τό ὄνομα τοῦ ἐπισκόπου», καί ὅπου δέν μνημονεύεται ὁ ἐπίσκοπος τά μυστήρια εἶναι ἄκυρα, εἶναι τοῦ Μητροπολίτου Περγάμου κ. Ἰωάννου Ζηζιούλα καί εἶναι γνώμη πρωτοφανῆς καί πεπλανημένη.

Ὑπέρ τῆς ἀπόψεως αὐτῆς δέν ὑπάρχει καμμία ἁγιογραφική καί πατερική μαρτυρία παρά μόνον ὁ αἱρετικός ἐπισκοποκεντρισμός καί ἡ παπίζουσα δεσποτοκρατία.

1.      Τά μυστήρια ὅλα καί ἡ Θεία Λειτουργία τελοῦνται εἰς τό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος ἤ εἰς τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ καί ὄχι εἰς τό ὄνομα τοῦ ἐπισκόπου.

Α.  Μνημονεύουμε ἁπλῶς ἐνδεικτικά αὐτό πού λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στούς Κορινθίους, πού εἶχαν διαιρεθεῖ σέ ὁμάδες ὀπαδῶν, ἐπί κεφαλῆς τῶν ὁποίων ἔβαζαν κάποιους ἀποστόλους-διδασκάλους καί ὄχι τόν Χριστό.  Διαμαρτύρεται ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγοντας ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ ἀρχηγός τῆς σωτηρίας πού ἐσταυρώθη ὑπέρ ἡμῶν, καί εἰς τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ τελοῦνται τά Μυστήρια.

«Μεμέρισται ὁ Χριστός;  Μή Παῦλος ἐσταυρώθη ὐπέρ ὑμῶν;  Ἤ εἰς τό ὄνομα τοῦ Παύλου ἐβαπτίσθητε; Εὐχαριστῶ τῷ Θεῷ ὅτι οὐδένα ὑμῶν ἐβάπτισα».[1]

Μετάφραση:  Ἔγινε κομμάτια ὁ Χριστός;  Μήπως σταυρώθηκε γιά σᾶς ὁ Παῦλος;  Ἤ μήπως βαπτιστήκατε στό ὄνομα τοῦ Παύλου;  Εὐχαριστῶ τό Θεό διότι κανένα ἀπό σᾶς δέν βάπτισα».

Ἄν ὁ οὐρανοβάμων καί θεόπτης Παῦλος ἀρνεῖται κατηγορηματικά καί ἀπαρέγκλιτα νά τελεῖ εἰς τό ὄνομά του τό Μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος, ἡ γνώμη τοῦ ἀναφερόμενου Μητροπολίτη ὅτι ἡ Θεία Εὐχαριστία τελεῖται «εἰς τό ὄνομα τοῦ ἐπισκόπου» δηλώνει ἐπιεικῶς ἀσύμφορη, ὑπεροπτική, «ἑωσφορική» τοποθέτηση πού καταστρατηγεῖ τό ἱερό θεσμικό πλαίσιο τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας τοῦ Ζωοδότου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Β.  Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἀποστέλλων τούς μαθητάς εἰς τό κήρυγμα, τούς ἔδωσε ἐντολή νά βαπτίζουν εἰς τό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος:  «Πορευθέντες οὖν μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος».[2]

Γ.  Συνιστώντας δέ καί ἱδρύοντας τό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας κατά τήν τέλεση τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου δέν εἶπε ὅτι αὐτό θά τό τελεῖτε στό ὄνομά σας, ἀλλά γιά νά θυμᾶσθε ἐμένα «Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τήν ἐμήν ἀνάμνησιν».[3]  Ἡ Θεία Λειτουργία καί οἱ ἄλλες ἀκολουθίες ἀρχίζουν μέ τριαδολογική ἐπίκληση «Εὐλογημένη ἡ βασιλεία τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος» καί «Εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος» ἤ «Εὐλογητός ὁ Θεός ἡμῶν πάντοτε…».  Τίποτε δέν ἄρχεται μέ ἐπίκληση τοῦ ὀνόματος τοῦ ἐπισκόπου.  Ἀρχή καί τό τέλος, τό Α καί τό Ω, ὁ πρῶτος καί ὁ ἔσχατος εἶναι ὁ Τριαδικός Θεός ^. τό ἱερατεῖο Του, ἀρχῆς γενομένης ἀπό τόν κάθε ἐπίσκοπο, συνιστᾶ τούς διακόνους Του πού θά δώσουν λόγο γιά τήν διακονία τους πάντα εἰς τό ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καί ποτέ στό ὄνομα τοῦ ἐπισκόπου τύπου ἑωσφορικοῦ παπικοῦ «αὐτοκράτορα».

Ἄς κάνουν τόν κόπο οἱ ἀνενημέρωτοι καί ἐπιπολῆς σέ γνώση ἐπίσκοποι νά ἀνατρέξουν στοιχειωδῶς καί νά δοῦν σέ κάποιο λεξικό τῆς Κ. Διαθήκης (Concordantia) τί σημαίνει ἡ λέξη «ὄνομα», ^.νά δοῦν τό ὄνομα ποίου ἐπικαλοῦνται οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι, γιά νά ἐπιτελέσουν θαύματα καί γενικότερα τήν ἀποστολή τους. 

Ὅλα ἐπιτελοῦνται «ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ», «ὀνομάζοντες τό ὄνομα Χριστοῦ», σέ ἀμέτρητα γεγονότα καί περιστάσεις. 

2.       Εἰδικότερα, στήν εὐχή τοῦ Χερουβικοῦ Ὕμνου «Οὐδείς ἄξιος τῶν συνδεδεμένων ταῖς σαρκικαῖς ἐπιθυμίαις…», πού ἀναφωνοῦν «ἐκ βαθέων» ὁ ἐπίσκοπος ἤ ὁ ἱερεύς πρό τῆς Ἁγίας Τραπέζης ὁμολογοῦν ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ ἱερουργός τοῦ μυστηρίου, «ὁ προσφέρων καί προσφερόμενος», καί ποτέ ὁ ἐπίσκοπος ἤ ὁ ἱερεύς:  «Σύ γάρ εἶ ὁ προσφέρων καί προσφερόμενος καί προσδεχόμενος καί διαδιδόμενος, Χριστέ ὁ Θεός ἡμῶν». 

3.      Ὡσαύτως, στήν μικρή ἀκολουθία τοῦ «Καιροῦ» πρό τῆς Προσκομιδῆς, ἱκετεύουν οἱ κληρικοί τόν Χριστό νά προσεγγίσει τήν Χείραν Του γιά τήν ἐπιτέλεση τῆς ἀναίμακτης ἱερουργίας:  «Κύριε ἐξαπόστειλόν μοι τήν χεῖρά σου ἐξ ἁγίου κατοικητηρίου σου».

4. Τέλος, ἐπισημαίνεται, ὅτι ἡ μνημόνευση τοῦ Ἐπισκόπου γίνεται γιά ἄλλους λόγους, καί ὄχι γιατί ἀποτελεῖ οὐσιῶδες στοιχεῖο τοῦ Μυστηρίου, χωρίς τό ὁποῖο τό μυστήριο εἶναι δῆθεν ἄκυρο.  Σέ ποιά Ὀρθόδοξη Δογματική διδάσκεται αὐτή ἡ κακόδοξη διδασκαλία;  Ὁ ἐπίσκοπος μνημονεύεται, κυρίως γιά νά φανεῖ, ὅτι ὁ μνημονεύων καί ὁ μνημονευόμενος ἔχουν τήν ἴδια πίστη, ὄτι εἶναι ἀμφότεροι Ὀρθόδοξοι, ὅτι ὁ μνημονευόμενος ἔχει τήν ἴδια πίστη μέ τόν μνημονεύοντα, εἶναι ταυτογνωμονοῦντες καί ταυτοπιστεύοντες».  Νά τονιστεῖ ὅτι δέν παραγνωρίζεται ἡ σημαντική, σπουδαία καί πρωτεύουσα θέση πού ἔχει ὁ ἐπίσκοπος στήν Ἐκκλησία, σύμφωνα καί μέ ὅσα λέγει ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος Ἀντιοχείας.  Ἐν τούτοις, ὅλα αὐτά ἰσχύουν, ὅταν πρόκειται περί Ὀρθοδόξου ἐπισκόπου πού ἱερουργεῖ μέ Κύριό του τόν Τριαδικό Θεό καί ὄχι περί ψευδεπισκόπου πού ταυτοποιεῖται ὡς αὐτοδύναμη ἐξουσία.

---

[1] Κορ. Α’ 1, 11-17

[2] Ματθ. 28, 19

[3] Λουκ. 22, 20

aktines 

Η μνημόνευση του ονόματος του Επισκόπου στη λατρεία, σημαίνει ότι λατρεύουμε τον Θεό Ορθόδοξα, άρα ότι δεν είμαστε αιρετικοί ή σχισματικοί. Η μνημόνευση του ονόματος σημαίνει επίσης ότι η ενορία μας, η εκκλησιαστική μας δηλαδή κοινότητα, ανήκει στο νοητό αυτό καράβι που λέγεται Εκκλησία. Η Εκκλησία που έχει κυβερνήτη τον Χριστό και τους Αγίους κωπηλάτες, με πλώρη ίσια για τη Βασιλεία των Ουρανών.
Σήμερα, μπορεί να μη καταλαβαίνουμε πόσο σημαντική είναι αυτή η “πιστοποίηση” ωστόσο άμα ζούσαμε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου την εποχή της εξάπλωσης του Μονοφυσιτισμού, τα πράγματα θα μας φαίνονταν διαφορετικά: η μια κοινότητα ήταν ορθόδοξη κι η άλλη -παραδίπλα- μονοφυσιτική. Τα πράγματα έπρεπε να γίνουν ξεκάθαρα. Το όνομα του Επισκόπου προσυπογράφει την Ορθοδοξία. Αυτό μας άφησαν οι Άγιοι Πατέρες…

Γιὰ ποιό λόγο μνημονεύουμε τὸ ὄνομα τοῦ ἀρχιερέως κατὰ τὴν Θεία Λειτουργία;

Αὐτὸ γίνεται, ὄχι γιατὶ χωρὶς τὴν μνημόνευση τοῦ ὀνόματος τοῦ ἀρχιερέως δὲν ἐπιτελεῖται τὸ μυστήριο, κατὰ τὴν σφαλερὴ γνώμη μερικῶν συγχρόνων, ἀλλὰ γιὰ νὰ φανεῖ ἡ «τέλεια συγκοινωνία», ἡ ταυτότητα πίστεως τοῦ μνημονεύοντος καὶ τοῦ μνημονευομένου. Ἀναφέρουν μάλιστα καὶ τὴν ἐξήγηση τῆς Θείας Λειτουργίας τοῦ Θεοδώρου Ἀνδίδων, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία ὁ ἱερουργὸς ἀναφέρει τὸ ὄνομα τοῦ ἀρχιερέως γιὰ νὰ δείξει τήν τάξη τῆς ὑπακοὴς, καί ἡ φανερή ὁμολογία ενώπιων Θεοῦ και ποιμνίου, ὅτι φέρει τὴν ἴδια πίστη μὲ αὐτὸν καὶ με το Ἐκκλησιαστικό σώμα, και ὅτι εἶναι διάδοχος τῶν θείων μυστηρίων.

Ἐπιστολὴ ὁμολογητικὴ τῶν Ἁγιορειτῶν πρὸς τὸν βασιλέα Μιχαὴλ Παλαιολόγον, ἐν V. Laurent – J. Darrouzes, Dossier Grec, ἔνθ᾽ ἀνωτ., σελ. 399: «Ἄνωθεν γὰρ ἡ τοῦ Θεοῦ ὀρθόδοξος ἐκκλησία τὴν ἐπὶ τῶν ἀδύτων ἀναφορὰν τοῦ ὀνόματος τοῦ ἀρχιερέως συγκοινωνίαν τελείαν ἐδέξατο τοῦτο· γέγραπται γὰρ ἐν τῇ ἐξηγήσει τῆς θείας λειτουργίας ὅτι ἀναφέρει ὁ ἱερουργῶν τὸ τοῦ ἀρχιερέως ὄνομα, ὅτι κοινωνὸς αὐτοῦ τῆς πίστεως καὶ τῶν θείων μυστηρίων διάδοχος”». Θεοδωρου ἐπισκόπου Ἀνδίδων, Προθεωρία κεφαλαι-ώδης περὶ τῶν ἐν τῇ Θείᾳ Λειτουργίᾳ γινομένων συμβόλων καὶ μυστηρίων 32, PG.